Trong không khí thân mật, đầm ấm, các nhà báo lão thành, lãnh đạo các cơ quan báo chí đã có những trao đổi, chia sẻ về nghề như câu chuyện xây dựng cơ chế đặc thù cho các cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện; những định hướng cơ bản thể chế trong Luật Báo chí (sửa đổi); truyền thông Việt Nam trước yêu cầu đổi mới chính sách, chuyển đổi số và phát triển nền tảng đa phương tiện...
Viết hay, việc đúng không phải cốt để lưu danh thiên cổ
Chia sẻ những ký ức từ những ngày đầu làm báo, nhà báo Hà Đăng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Đại biểu Quốc hội khóa VIII, IX, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng-Văn hóa Trung ương cho biết, năm 1947, ông bắt đầu viết bài báo đăng trên tờ báo của Thông tin tuyên truyền Phú Yên có nhan đề “Tâm sự đồng bạc trong két sắt”. Cho đến nay, khi đã ở tuổi 96, trải qua nhiều cương vị, công việc khác nhau, nhưng thời gian làm báo cũng đã theo ông từ đó đến nay.
"Kỷ niệm 100 báo chí, trước hết là những người làm báo và những người có duyên nợ với báo chí thì phải hiểu rõ được vai trò của báo chí trong cuộc cách mạng này. Báo chí là một mặt trận, nhà báo là chiến sĩ, cây bút, trang giấy là vũ khí. Làm báo thì phải viết bài cho đúng mới hay, hấp dẫn người xem. Nhưng viết hay, việc đúng thì không phải cốt để lưu danh thiên cổ, mà chính là để phục vụ cho cuộc chiến đấu cách mạng, đó là lời dạy của Bác Hồ", nhà báo Hà Đăng nhấn mạnh.
Nêu ý kiến về sự phát triển của báo chí hiện nay, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cho biết, tại Việt Nam, một số cơ quan báo chí như Báo Nhân Dân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam đang nỗ lực phát triển thành các cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện.
Tuy nhiên, để mô hình cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện đi vào thực tiễn, cần có một chiến lược tổng thể, đồng bộ từ khung pháp lý đến mô hình tổ chức, đầu tư vào công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. Trong đó cần sửa đổi các quy định pháp luật để hỗ trợ, thúc đẩy chuyển đổi số trong các cơ quan báo chí.
Theo ông, Luật Báo chí sửa đổi nên theo hướng tạo ra hành lang pháp lý để xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển các nền tảng công nghệ số trong nước, phân phối nội dung thông tin báo chí; phát triển các mô hình liên kết giữa báo chí với công ty công nghệ, nhà mạng viễn thông, doanh nghiệp quảng cáo, các nền tảng xuyên biên giới; chú trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực, hợp tác quốc tế để đẩy mạnh chuyển đổi số.
Ngoài ra, nên có những sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ để xử lý vi phạm về bản quyền báo chí, tăng cường trách nhiệm của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian trên không gian mạng trong việc bảo vệ bản quyền tác phẩm báo chí; sửa đổi Luật Quảng cáo để quản lý hoạt động kinh doanh của các nền tảng xuyên biên giới bảo đảm môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng...
Bên cạnh đó cần xây dựng cơ chế Nhà nước đặt hàng sản phẩm báo chí chất lượng cao; có chính sách đầu tư và cơ chế tài chính phù hợp.
Đài Tiếng nói Việt Nam: Chuyển đổi để thích ứng
Tham luận tại tọa đàm với nhan đề “Truyền thông Việt Nam trước yêu cầu đổi mới chính sách, chuyển đổi số và phát triển nền tảng đa phương tiện”, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (TNVN) Đỗ Tiến Sỹ cho biết, thời gian qua, báo chí nói chung, Đài TNVN nói riêng, đã tích cực thông tin, tuyên truyền về việc xây dựng pháp luật của Quốc hội để thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng.
Gần đây nhất là việc toàn dân tham gia đóng góp ý kiến vào Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Đài TNVN đã xây dựng các chuyên mục, chuyên trang, chương trình để các tầng lớp nhân dân bày tỏ ý kiến; có nhiều sản phẩm cả phát thanh, báo điện tử, báo in và trên các nền tảng số để thông tin, tuyên truyền triển khai các Nghị quyết 57, 59, 66, 68 của Bộ Chính trị hay còn gọi là “Bộ tứ trụ cột” đề cập phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đối ngoại và hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế tư nhân...; tuyên truyền tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đang diễn ra ở các địa phương.
Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam Đỗ Tiến Sỹ nhấn mạnh, việc Quốc hội chỉ đạo sửa đổi Luật Báo chí năm 2016 đang được báo giới cả nước quan tâm sâu sắc với kỳ vọng sẽ có những quy định thể chế hóa các chủ trương của Đảng; từ đó tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan báo chí phát triển thuận lợi trong bối cảnh công nghệ làm báo thay đổi mạnh mẽ, tổ chức lại mô hình cơ quan báo chí, cạnh tranh thông tin gay gắt và đòi hỏi phải đầu tư trang thiết bị, đáp ứng yêu cầu mới, mở ra một không gian phát triển mới của báo chí cách mạng trong hành trình cùng dân tộc xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh và xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn.
Cho rằng, các cơ quan báo chí hiện nay đang đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức trong tiến trình chuyển đổi số, Tổng Giám đốc Đỗ Tiến Sỹ cho biết, để thực hiện tốt nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền, những năm qua, VOV đã vận hành theo mô hình Tổ hợp truyền thông đa phương tiện; chủ động triển khai chuyển đổi số, mặc dầu điều kiện thiếu thốn cả trang thiết bị, công nghệ, kinh nghiệm. Đài TNVN nhận thấy bước đầu thu được những thành công nhất định và sẽ phải tiếp tục thực hiện phương châm “chuyển đổi để thích ứng”.
Nhận thức rõ 4 lợi ích cốt lõi mà chuyển đổi số mang lại cho Đài TNVN, Tổng Giám đốc Đỗ Tiến Sỹ chia sẻ, trong suy nghĩ và hình dung, sắp tới cần tiếp tục khuyến khích các sáng kiến truyền thông dựa trên công nghệ nền tảng “Made in Vietnam”; ban hành “Chiến lược quốc gia về truyền thông số đến năm 2035”, tích hợp truyền thông trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia, chia sẻ công nghệ, chuẩn dữ liệu và phản ứng nhanh trước khủng hoảng thông tin; ưu tiên nguồn lực đào tạo đội ngũ “nhà báo số”, kết hợp phóng viên, kỹ sư công nghệ, chuyên gia dữ liệu - từ đó nâng cao năng lực sản xuất nội dung trong môi trường đa phương tiện.
Trong quá trình này, Đài TNVN tiếp tục phát huy những kinh nghiệm đã có, cùng với các cơ quan báo chí thực hiện đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đổi mới mô hình quản trị và quản lý, tiếp tục phát triển lành mạnh để giữ vững vai trò tiên phong trong lĩnh vực truyền thông quốc gia...
"Tôi xin phép được trích lời phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm để kết thúc bài tham luận này: “Chuyển đổi số không chỉ là một xu hướng tất yếu, mà còn là yêu cầu cấp thiết để Việt Nam thu hẹp khoảng cách phát triển với khu vực và thế giới”, Tổng Giám đốc Đỗ Tiến Sỹ nói.
Quốc hội đã xem xét thông qua khối lượng rất lớn các luật, nghị quyết
Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao những chia sẻ, ý kiến của lãnh đạo các cơ quan báo chí. Thay mặt Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội gửi tới các thế hệ những người làm báo lời thăm hỏi thân thiết và lời chúc mừng tốt đẹp nhất nhân ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Chủ tịch Quốc hội nêu những kết quả hoạt động của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thời gian qua, đặc biệt là đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật: Luật chỉ quy định những vấn đề theo đúng thẩm quyền của Quốc hội, không luật hóa các vấn đề thuộc thông tư, nghị định.
Chuyển tư duy quản lý sang khơi thông nguồn lực, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, thực chất, đảm bảo đủ khả năng cho cá nhân, cơ quan được phân cấp, phân quyền có thể tổ chức thực hiện được công việc. Tạo điều kiện thuận lợi và giao quyền chủ động, linh hoạt cho Chính phủ trong quá trình tổ chức thực hiện luật, gắn việc xây dựng luật và tổ chức thi hành luật đạt hiệu quả cao nhất.
Chính vì có những đổi mới đó mà Quốc hội đã xem xét thông qua khối lượng rất lớn các luật, nghị quyết (Quốc hội các khóa đến nay đã ban hành 213 luật, bộ luật đang có hiệu lực. Riêng Kỳ họp thường kỳ 7,8, Kỳ bất thường lần thứ 9 của Quốc hội khóa XV là 33 luật và Kỳ họp lần thứ 9 này dự kiến thông qua 34 luật nữa thì các luật ban hành vừa qua là 67 luật, chiếm 31,4% trên tổng số 213 luật).
Chủ tịch Quốc hội khẳng định, có được kết quả đó, có sự góp sức tích cực của các cơ quan báo chí, các phóng viên, biên tập viên, quay phim. Chủ tịch Quốc hội cho biết đã chứng kiến nhiều cuộc họp muộn, nhiều chuyến đi công tác di chuyển rất xa, vất vả, nhưng khi cuộc làm việc kết thúc đã thấy tin bài trên các trang báo điện tử, trên sóng phát thanh, truyền hình. Báo chí thực sự đã đưa Quốc hội lại gần với cử tri và đưa hơi thở cuộc sống, tâm nguyện của cử tri đến với nghị trường.
Nội dung báo chí phản ánh rất đa dạng, phong phú, đầy đủ, sinh động hoạt động của Quốc hội. Các bài viết đưa tin về các Kỳ họp, phiên họp của Quốc hội, UBTVQH rất kịp thời, tính thời sự cao, cả trước, trong và sau Kỳ họp. Nhiều cuộc tọa đàm, chuyên đề liên quan tới hoạt động của Quốc hội được tổ chức. Nhiều bài viết dài kỳ phản ánh sinh động đổi mới hoạt động của Quốc hội.
Nội dung phản ánh rất toàn diện, các vấn đề từ kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, giữ an ninh, trật tự an toàn xã hội, đối ngoại, xây dựng Đảng, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đặc biệt là các tin, bài về cuộc cách mạng sắp xếp lại tổ chức cán bộ, đơn vị hành chính.
Hình thức tin bài không ngừng được đổi mới, hấp dẫn từ báo nói, báo viết, báo hình, báo điện tử… mà gần đây, nhiều cơ quan báo đã đi đầu trong việc ứng dụng các công nghệ số.
Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao báo chí đã đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Bên cạnh đó, nhiều bài viết hay, xúc động đã cổ vũ Nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tạo ra nhiều diễn đàn xã hội rộng rãi để phát huy dân chủ; nhiều bài viết có tính phát hiện cao, phản biện tinh tế, sắc bén.
Khẳng định, trong suốt 100 năm qua, Báo chí Cách mạng Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh và trưởng thành, có nhiều đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thay mặt Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trân trọng ghi nhận, cảm ơn, biểu dương và chúc mừng đội ngũ những người làm báo trong cả nước về những thành tích to lớn trong thời gian qua.
Trong thời gian tới, để báo chí tiếp tục phát huy tốt vai trò, thể hiện rõ tinh thần đổi mới, trách nhiệm, thông tin tốt hơn nữa đến cử tri và Nhân dân cả nước, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, tuyên truyền thật tốt về các sự kiện trọng đại của Đảng, của đất nước: 80 năm Ngày thành lập nước; đại hội Đảng các cấp tiến tới đại hội Đảng toàn quốc; bầu cử Quốc hội và Hội đồng Nhân dân các cấp; Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam; tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
"Tôi cũng nhắc lại là luôn luôn ghi nhớ, làm theo lời Bác Hồ kính yêu, báo chí Cách mạng là một trong những vũ khí sắc bén trong sự nghiệp cách mạng. Những người làm báo luôn tâm nguyện phải giữ gìn phẩm chất đạo đức của người làm báo cách mạng, phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Báo chí tuyên truyền sâu rộng hơn nữa, đặc biệt là thông điệp của Tổng bí thư Tô Lâm gần đây là những chủ trương lớn của Đảng về bốn nghị quyết trụ cột; đẩy mạnh việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; quan tâm về giáo dục, đào tạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân; về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đặc biệt sắp tới tuyên truyền về chính quyền hai cấp", Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.
Báo chí tiếp tục bám sát, phản ánh đầy đủ, kịp thời thông tin về các các hoạt động của Quốc hội, Hội đồng Nhân dân các cấp tới cử tri, Nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế; chuyển tải kịp thời tâm tư, nguyện vọng của cử tri, Nhân dân tới Quốc hội, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội; xây dựng hình ảnh Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, gần gũi.
Với các nhà báo, phóng viên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần ý thức sâu sắc, người làm báo chí là chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng - văn hóa; tinh thần cách mạng, đấu tranh loại bỏ cái sai, cái xấu, bảo vệ cái đúng, lan tỏa cái tốt, vì sự nghiệp chung; tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cả về bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp.
Thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, các cơ quan báo chí cần đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng các cơ quan báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, giữ vững chủ quyền trên không gian mạng, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nội dung số.
Các cơ quan báo chí tập trung nghiên cứu sửa đổi Luật Báo chí và pháp luật có liên quan, tạo điều kiện tốt đa để báo chí hoạt động hiệu quả, phù hợp với đặc thù của từng loại hình báo chí và xu thế phát triển của kinh tế báo chí hiện đại.
Chủ tịch Quốc hội thông tin, vừa qua, mức thuế thu nhập doanh nghiệp dành cho báo chí đã được thống nhất giảm về mức 10% trong dự thảo luật; khẳng định đây là thể hiện sự thấu hiểu, chia sẻ và tinh thần trách nhiệm cao của các đại biểu và Quốc hội với báo chí.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn bày tỏ tin tưởng rằng, với truyền thống tốt đẹp và những kinh nghiệm phong phú đã tích luỹ được, đội ngũ những người làm báo Việt Nam sẽ hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình, luôn giữ được “tâm sáng, lòng trong, bút sắc” như Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu từng căn dặn.
