Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Dự thảo luật dự kiến được trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 tới.
Dự thảo luật sửa đổi cơ bản các quy định về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương để thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cụ thể hóa quy định của Hiến pháp 2013 (sau khi sửa đổi) nhằm chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương từ 3 cấp như hiện nay (gồm cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã) thành 2 cấp (gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở).
Các quy định nhằm bảo đảm tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và sự thống nhất, thông suốt của nền hành chính nhà nước từ Trung ương đến cơ sở.
Dự thảo luật gồm 7 chương, 49 điều (giảm 1 điều so với Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường vừa qua). Trong đó, giữ nguyên 9 điều, bỏ 3 điều; bổ sung mới 2 điều; sửa đổi, bổ sung 35 điều.
Theo dự thảo tờ trình, bên cạnh việc kế thừa những quy định còn phù hợp của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành, dự thảo luật tập trung sửa đổi, bổ sung 3 nhóm vấn đề. Trong đó, sửa đổi các quy định liên quan đến việc tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở, không tổ chức cấp huyện) phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, hải đảo, đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt.
Theo đó, cấp tỉnh giữ như quy định hiện hành gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh để bảo đảm đạt tiêu chuẩn theo quy định, đồng thời để mở rộng không gian phát triển.
Tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã hiện nay để hình thành các đơn vị hành chính cấp cơ sở gồm xã, phường và đặc khu ở hải đảo. Đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.
Các đơn vị hành chính cấp cơ sở được hình thành này sẽ có diện tích tự nhiên và quy mô dân số đạt từ 300% trở lên tiêu chuẩn của cấp xã theo quy định hiện hành.
Đặc khu tại hải đảo, theo dự thảo luật do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Dự thảo luật đề xuất tổ chức chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính. Trong đó, chính quyền địa phương ở nông thôn gồm chính quyền địa phương ở tỉnh, xã.
Chính quyền địa phương ở đô thị gồm chính quyền địa phương ở thành phố trực thuộc trung ương, phường.
Chính quyền địa phương ở hải đảo là chính quyền địa phương ở đặc khu.
Dự thảo luật quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở đều tổ chức HĐND và UBND. HĐND hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số. UBND hoạt động theo chế độ tập thể UBND kết hợp với đề cao trách nhiệm của chủ tịch UBND.
Những công việc thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương phải do địa phương quyết định, địa phương tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm.
