Gia đình ông Nguyễn Văn Định ở thôn Minh Thân, xã Đại Minh, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái vốn là hộ chuyên trồng bưởi.
Hiện gia đình ông có hơn 1 héc-ta bưởi với 350 cây, độ tuổi trung bình từ 30 đến 50 năm, trong đó có những cây trên 70 năm tuổi. Mỗi năm, vườn bưởi mang lại cho gia đình ông thu nhập khoảng 250 triệu đồng, có năm đạt tới 500 triệu đồng.
Tuy nhiên, việc chăm sóc những cây bưởi già để cây không bị chết, cho quả đều và chất lượng, đặc biệt là duy trì độ ẩm hợp lý cho gốc cây… tốn khá nhiều thời gian và công sức.
Những năm gần đây, được tỉnh, huyện và Trường Đại học Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên giới thiệu, hỗ trợ chuyển giao các mô hình ứng dụng công nghệ số vào nông nghiệp, ông Định đã quyết định đầu tư 70 triệu đồng để lắp đặt hệ thống tưới nước tự động cho vườn cây.
Hiện nay, dù ngồi trong nhà hay ở bất cứ nơi đâu chỉ cần có sóng điện thoại và kết nối internet, ông đã có thể điều khiển hệ thống tưới cho toàn bộ vườn bưởi.
Ông Nguyễn Văn Định chia sẻ: "Trước kia nếu như tưới hết cả vườn mất khoảng 4 - 5 ngày. Nhưng bây giờ chỉ trong một ngày là tôi tưới hết được. Và cũng không phải cầm dây đi tưới mà chỉ điều khiển tự động, rất nhàn, có thể mình vẫn đang tưới vườn nhưng vẫn làm được công việc khác. Hệ thống của tôi là dùng vòi tưới văng, làm cho đất được ẩm dần, tiết kiệm được nước và thời gian tưới cũng nhanh nên tiêu hao điện cũng giảm đi. Như vậy, là được rất nhiều cái lợi cho mình".
Cùng với các hộ gia đình, chuyển đổi số cũng đang được nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã ở Yên Bái mạnh dạn áp dụng vào các khâu sản xuất, chế biến, truy xuất nguồn gốc và tiêu thụ sản phẩm.
Ông Nguyễn Việt Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Hưng Việt - đơn vị hoạt động trong lĩnh vực du lịch và chuyên cung ứng các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của Yên Bái như tinh dầu quế, chè Shan tuyết, cá sấy hồ Thác Bà, miến đao… cho biết: "Thời gian đầu, doanh nghiệp gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, sau khi mạnh dạn đầu tư xây dựng website và áp dụng các ứng dụng số, hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm và tương tác với khách hàng đã được cải thiện đáng kể. Nhiều sản phẩm địa phương đã được tiêu thụ tốt hơn ở cả thị trường trong và ngoài nước, đồng thời thu hút du khách đến với địa phương, tạo nguồn thu nhập cho gia đình và việc làm cho lao động địa phương. Đầu tiên là xác định tư tưởng muốn áp dụng khoa học, công nghệ vào hoạt động nên tự mày mò; thứ hai là đúng thời điểm nhà nước rất quan tâm đến hỗ trợ phát triển dịch vụ, công nghệ thông tin nên chúng tôi được tham gia các lớp tập huấn và được hỗ trợ sử dụng các phần mềm đem lại hiệu quả công việc. Như trước đây việc tổng hợp, báo cáo, truyền thông chúng tôi mất nhiều thời gian, nhiều hạn chế, từ khi ứng dụng công nghệ mới vào, chúng tôi đã tiết kiệm được nhiều thời gian và tăng hiệu suất lao động".
Không chỉ dừng lại ở khâu sản xuất và tiêu thụ, chuyển đổi số còn được một số doanh nghiệp nông nghiệp tại Yên Bái áp dụng trong các công đoạn quản lý, chế biến và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Nhiều mô hình ứng dụng cảm biến, phần mềm quản lý nông trại, hệ thống tưới nước nhỏ giọt điều khiển từ xa bằng điện thoại thông minh... đã và đang được triển khai thử nghiệm, mang lại hiệu quả rõ rệt.
Ông Nguyễn Thúc Mạnh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Yên Bái cho biết, để chuyển đổi số thực sự đi vào chiều sâu, tỉnh Yên Bái đã xác định rõ vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là ngành khoa học và công nghệ trong việc hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tiếp cận, ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. Nhiều lớp tập huấn, chuyển giao công nghệ và hướng dẫn sử dụng nền tảng số đã được tổ chức tại nhiều địa phương, qua đó góp phần nâng cao năng lực số cho nông dân và các hợp tác xã.
"Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với các sở, ngành có liên quan để tham mưu Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành một số chính sách để hỗ trợ, thúc đẩy việc ứng dụng các công nghệ số vào trong các ngành, lĩnh vực. Qua đó, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, hợp tác xã có nhu cầu ứng dụng công nghệ sẽ được thụ hưởng một phần chính sách từ Nhà nước để đưa công nghệ vào thực tiễn, nâng cao hiệu quả tổ chức sản xuất kinh doanh", ông Nguyễn Thúc Mạnh nói.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp không chỉ là ứng dụng công nghệ mà còn là đổi mới tư duy sản xuất, hướng đến nền nông nghiệp hiện đại, thông minh và bền vững. Trên hành trình này, Yên Bái vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản như hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, thiếu nhân lực số và tâm lý e ngại thay đổi của một bộ phận người dân.
Tuy nhiên, tỉnh đang từng bước tháo gỡ bằng nhiều giải pháp đồng bộ, nhất là chú trọng nâng cấp hạ tầng viễn thông nông thôn, đào tạo kỹ năng số cho người dân, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ và đẩy mạnh liên kết sản xuất – tiêu thụ theo chuỗi giá trị. Với quyết tâm cao và chiến lược phù hợp, Yên Bái kỳ vọng sẽ từng bước đưa nông nghiệp địa phương bứt phá trong kỷ nguyên số.
