Trong hội nghị giao ban về hoạt động quảng cáo trên mạng diễn ra tại Hà Nội chiều 30/7, ông Lê Quang Tự Do – Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) – đã thẳng thắn chỉ ra thực trạng xử phạt người nổi tiếng vi phạm quảng cáo hiện nay còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Theo ông, nhiều nghệ sĩ, MC, người có ảnh hưởng liên tục vi phạm trong hoạt động quảng cáo, đặc biệt với các sản phẩm thực phẩm và sữa dinh dưỡng, nhưng các mức phạt hành chính vẫn chưa tương xứng với mức độ ảnh hưởng và lợi ích mà họ thu được từ các hợp đồng quảng cáo.
Nhiều nghệ sĩ bị xử phạt, mức tiền chưa đủ sức răn đe
Đầu tháng 7/2025, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử ban hành Quyết định số 312/QĐ-XPHC xử phạt hành chính đối với MC Nguyễn Hoàng Linh (MC Hoàng Linh) với tổng số tiền 107,5 triệu đồng. Ba hành vi vi phạm được xác định gồm: quảng cáo gây nhầm lẫn về công dụng của sản phẩm dinh dưỡng Hiup 27; quảng cáo không phù hợp với tài liệu trong hồ sơ công bố; và sử dụng hình ảnh, tên tuổi bác sĩ trong nội dung quảng cáo trái quy định. Ngoài tiền phạt, MC này còn bị buộc gỡ bỏ toàn bộ nội dung vi phạm và cải chính thông tin sai lệch.
Trước đó, liên quan cùng sản phẩm sữa Hiup, BTV Quang Minh và MC Vân Hugo cũng bị xử phạt hành chính. Cụ thể, BTV Quang Minh bị phạt 37,5 triệu đồng vì quảng cáo sai nội dung hồ sơ công bố và sử dụng tên bác sĩ không được phép. MC Vân Hugo bị phạt 70 triệu đồng do đưa thông tin sai lệch nghiêm trọng, khi khẳng định trẻ em uống Hiup trong 3–6 tháng có thể tăng chiều cao 3–5 cm, vượt xa công dụng thực tế. Cả hai đều bị yêu cầu gỡ bỏ nội dung và cải chính công khai.
Theo ông Lê Quang Tự Do, những mức phạt như vậy vẫn chưa đủ sức răn đe: "Theo quy định hiện nay, mức xử phạt hành chính chỉ là khoảng 15 triệu đồng. Gần đây chúng tôi mới nâng lên được khoảng 70 – 80 triệu. Tuy nhiên, nếu đưa ra mức xử phạt cao hơn nữa thì lại không phù hợp với mặt bằng chung về mức sống của chúng ta, nên nhiều đại biểu Quốc hội chưa đồng thuận. Hiện tại, việc xử lý vẫn chỉ dừng ở mức như vậy".
Ông Lê Quang Tự Do cũng nhấn mạnh thực trạng đáng lo ngại: nhiều nghệ sĩ, người nổi tiếng sau khi vi phạm vẫn tiếp tục xuất hiện trên các nền tảng truyền thông, sân khấu, gameshow… như chưa hề có chuyện gì xảy ra. “Có một điều mà chúng tôi mong muốn thực hiện, nhưng đến nay vẫn chưa làm được. Chúng tôi đang tìm cách triển khai việc hạn chế sự xuất hiện của những nghệ sĩ, người nổi tiếng trên báo chí, trên các nền tảng truyền thông và sân khấu biểu diễn khi họ đã vi phạm. Chúng tôi cũng rất mong các nền tảng truyền thông đồng hành và hợp tác trong việc này. Đây chưa phải là một quy định pháp luật, nhưng chúng tôi xem đó như một sáng kiến quan trọng cần được thúc đẩy”.
Theo ông, việc tạm dừng hợp tác của các nhãn hàng và nền tảng với người vi phạm sẽ tạo ra tác động lớn hơn bất kỳ mức xử phạt hành chính nào. “Đối với các KOL, KOC thì mức xử phạt hành chính hiện nay bị coi là rất nhẹ, vì họ có thể thu lợi gấp 10 lần số tiền đó. Bị phạt 70 – 80 triệu đồng, nhưng thu lợi tiền tỷ thì không còn mang tính răn đe. Nhưng nếu các nhãn hàng, các nền tảng tạm dừng hợp tác với họ trong một khoảng thời gian, thì đó mới thực sự là một hình thức xử lý cực kỳ có tính răn đe”, ông Do nói.
Theo ông Lê Quang Tự Do, việc xây dựng quy định, nghị định hoặc luật để thể chế hóa các sáng kiến nói trên là rất khó khăn và mất thời gian. “Hiện nay, chúng tôi gặp khó trong việc thể chế hóa nội dung này. Để ban hành được một quy định, một luật hay một nghị định thì phải có quy trình và mất thời gian rất lâu, thường từ một đến hai năm. Vì vậy, chúng tôi mong muốn coi đây như một sáng kiến. Nếu các đơn vị, các nền tảng thấy rằng đó là một giải pháp hiệu quả để làm cho không gian mạng lành mạnh hơn thì chúng ta có thể chủ động thống nhất với nhau và cùng thực hiện, không cần chờ quy định chính thức”.
Ông cũng viện dẫn mô hình xử lý tại Hàn Quốc để so sánh. “Ở Hàn Quốc, họ có một chủ trương rằng đối với các nghệ sĩ, người nổi tiếng có hành vi vi phạm, Nhà nước không can thiệp bằng quy định pháp luật, mà thay vào đó, các hiệp hội nghệ sĩ, hiệp hội quảng cáo, công ty quản lý, công ty nền tảng và các tổ chức trong xã hội sẽ cùng xây dựng một quy chế hợp tác với nhau. Quy chế đó có tác động rất mạnh. Khi một nghệ sĩ bị xác định là đối tượng bị tẩy chay, thì gần như không thể quay lại hoạt động được. Ở Việt Nam, chúng ta không mong muốn mọi việc đi đến mức như vậy, nhưng trong thời gian qua, chúng ta cũng chưa làm được một cơ chế tương tự”.
Đẩy mạnh thực thi pháp luật và chuẩn bị cho Luật mới
Thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tập trung triển khai Luật Quảng cáo sửa đổi (hiệu lực từ 1/1/2026), xây dựng các nghị định hướng dẫn, đồng thời tăng cường giám sát, xử lý vi phạm trong lĩnh vực quảng cáo, đặc biệt trên môi trường mạng. Bộ cũng xem xét phối hợp với Cục Nghệ thuật Biểu diễn để áp dụng biện pháp hạn chế sự xuất hiện công khai của nghệ sĩ, người nổi tiếng từng vi phạm.
Về phía các nhãn hàng và đại lý quảng cáo, cần chủ động xây dựng hoặc tuân thủ danh sách “White List”, thường xuyên rà soát, cập nhật thông tin về người nổi tiếng, người có ảnh hưởng để tránh hợp tác với các đối tượng vi phạm. Ngoài ra, các đơn vị này cần tăng cường hiểu biết pháp luật và nâng cao trách nhiệm trong việc lựa chọn người đại diện truyền thông – ưu tiên những KOL, nghệ sĩ có uy tín, trung thực và ý thức tuân thủ quy định khi thực hiện quảng cáo.
Đối với các nền tảng quảng cáo, yêu cầu đặt ra là phải nghiêm túc tuân thủ pháp luật Việt Nam, đặc biệt trong việc rà soát và chặn gỡ nội dung vi phạm. Các nền tảng cần nâng cấp bộ lọc kỹ thuật, chủ động ngăn chặn quảng cáo hiển thị trên các nội dung sai phạm; đồng thời tắt kiếm tiền và ngừng chia sẻ doanh thu quảng cáo đối với các trang, kênh vi phạm. Việc siết chặt điều kiện bật kiếm tiền cũng là một giải pháp được đề xuất nhằm đảm bảo chỉ nội dung “sạch” mới được hưởng lợi từ quảng cáo. Ngoài ra, các nền tảng cũng cần tăng số lượng và chất lượng các MCN (mạng lưới đa kênh) để quản lý tốt hơn hệ sinh thái nội dung tại Việt Nam.
Cuối cùng, đối với người thực hiện hoạt động quảng cáo – đặc biệt là các KOL, KOC – cần tuyệt đối tuân thủ pháp luật hiện hành, nâng cao trách nhiệm cá nhân trong việc lựa chọn sản phẩm để giới thiệu. Trước khi thực hiện quảng cáo, người nổi tiếng phải chủ động kiểm tra thông tin sản phẩm, tài liệu pháp lý liên quan và xác minh độ tin cậy từ phía nhãn hàng. Trong trường hợp chưa từng sử dụng hoặc chưa hiểu rõ về sản phẩm, họ không được phát ngôn, giới thiệu nội dung mang tính khẳng định công dụng, tránh gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
