Theo quy hoạch tỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1676/QĐ-TTg ngày 25/12/2023, trên địa bàn tỉnh Sơn La có tổng số 162 điểm mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường được quy hoạch gồm: 53 điểm mỏ đá xây dựng; 66 điểm mỏ cát xây dựng (bao gồm cả cát nghiền); 12 điểm mỏ sét gạch, ngói; 31 điểm mỏ đất san lấp.
Để quản lý tài nguyên, khoáng sản hiệu quả, trong những năm qua, tỉnh Sơn La đã đẩy mạnh công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý tài nguyên khoáng sản; các sở, ngành UBND các huyện, thành phố chú trọng phát huy vai trò tham mưu, quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản tại từng điạ phương.
Kết luận thanh tra cho thấy, việc tham mưu lập, thẩm định, trình phê duyệt, công bố, thực hiện quy hoạch, tham mưu cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản, tham mưu thẩm định chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận nhà đầu tư và các nhiệm vụ khác liên quan đến công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã được các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố thực hiện cơ bản đảm bảo các quy định của pháp luật.
Trong thời kỳ thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho UBND tỉnh cấp 17 giấy phép thăm dò khoáng sản và 20 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; trình UBND tỉnh ban hành 10 quyết định đóng cửa mỏ; trình UBND tỉnh tổ chức đấu giá lại với 5 mỏ còn trữ lượng sau khi đóng cửa mỏ. Công tác thanh tra, kiểm tra các đơn vị khai thác khoáng sản được tăng cường; tham mưu xử phạt 48 lượt với các đơn vị có vi phạm, với số tiền hơn 16 tỷ đồng...
Tuy nhiên, công tác tham mưu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện còn có nội dung chưa kịp thời; công tác tham mưu quy hoạch khoáng sản vật liệu xây dựng trước năm 2023 còn chồng chéo, chưa đồng bộ. Việc tham mưu cấp chủ trương đầu tư, cấp phép thăm dò, khai thác và tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng còn một số tồn tại, hạn chế; công tác phối hợp của cơ quan thuế với các cơ quan có liên quan để thu nộp các khoản thu trong hoạt động khai thác tài nguyên còn chưa chặt chẽ...
Trong hoạt động khai thác, một số đơn vị được cấp phép khai thác khoáng sản khai thác ra ngoài phạm vi cấp phép; khai thác không đúng hệ thống tầng khai thác. Việc thực hiện thủ tục thuê đất, quản lý bến bãi tập kết, xây dựng cơ bản mỏ của một số đơn vị khai thác cát còn hạn chế. Một số đơn vị khai thác khoáng sản khai sai sản lượng, áp sai giá thuế tài nguyên, chưa cập nhập giá tính phí bảo vệ môi trường... dẫn đến nộp thiếu số thuế phí phải nộp vào ngân sách nhà nước.
Kết luận thanh tra yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục xử lý với các vi phạm về khoáng sản, đất đai với 6 đơn vị; đôn đốc kiểm tra các đơn vị khai thác khoáng sản khôi phục, định vị lại các mốc ranh giới bị đất đá vùi lấp, xê dịch, hoàn thiện xây dựng cơ bản mỏ theo quy định... Chi cục Thuế khu vực IX tăng cường theo dõi, đôn đốc các đơn vị khai thác khoáng sản kịp thời nộp số tiền nợ thuế vào ngân sách.
Đồng thời, đề nghị Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành Nghị định, Thông tư hướng dẫn thực hiện Luật Khoáng sản số 54/2024/QH15 ngày 29/11/2024 sẽ có hiệu lực thi hành ngày 01/7/2025, làm cơ sở để tổ chức thực hiện. Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Thông tư hướng dẫn tỷ lệ quy đổi khoáng sản thành phẩm ra khoáng sản nguyên khai đối với các loại khoáng sản có nhiều khoáng chất, khoáng vật có ích; quy định bổ sung việc ban hành tỷ lệ quy đối khoáng sản thành phẩm ra khoáng sản nguyên khai đối với khoáng sản đơn lẻ. Chính phủ và Bộ Tài chính ban hành quy định cụ thể để xác định việc chấp hành chế độ báo cáo của nhà đầu tư, đồng thời hoàn thiện, nâng cấp hệ thống thông tin quốc gia về đầu tư...
