Việt Nam đang triển khai nhiều biện pháp cải cách hành chính, thu gọn bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả hơn. Việc làm này đang được bà con người Việt ở nước ngoài, đặc biệt là những người làm nghiên cứu về chính sách theo dõi sát sao với niềm tin rằng, những thay đổi này sẽ là nền tảng tạo ra sự phát triển bền vững cho Việt Nam trong thời gian tới.
Đây là ý kiến mà Giáo sư Chu Hoàng Long thuộc Trường Chính sách Công Crawford, Đại học Quốc gia Australia chia sẻ trong cuộc trả lời phỏng vấn của phóng viên VOV thường trú tại Australia.
PV: Từ cuối năm 2024 cho đến nay, Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu quả. Ông đánh giá như thế nào về sự thay đổi này, đặc biệt là nhìn từ góc độ trải nghiệm cá nhân trong những năm sống ở nước ngoài?
GS Chu Hoàng Long: Là một người làm nghiên cứu khoa học và phục vụ trong công tác hoạch định chính sách, cá nhân tôi luôn theo dõi sát sao các chính sách mới của Việt Nam cũng như những phân tích, bình luận và đánh giá xung quanh các chính sách đó, bao gồm cả chương trình cải tổ và tinh gọn bộ máy các cơ quan nhà nước được triển khai từ cuối năm 2024.
Để có một góc nhìn toàn diện về chính sách của bất kỳ một quốc gia nào cũng cần được xem xét đa chiều và cần nhận xét từ nhiều góc nhìn. Tuy nhiên, dưới góc nhìn tổng thể, tôi cho rằng, việc cải tổ và tinh gọn bộ máy là một bước đi cần thiết cho quá trình phát triển lâu dài và bền vững của đất nước.
Tôi nghĩ nhiều người cũng sẽ đồng ý với tôi là Việt Nam cần có sự thay đổi để hướng tới mục tiêu dài hạn. Trên thực tế, nói thường dễ hơn làm, thế cho nên thay đổi như thế nào, thay đổi lúc nào, ai là người khởi xướng và bắt đầu như thế nào thì thường không dễ dàng.
Chính vì vậy, cá nhân tôi đánh giá cao bản lĩnh và quyết tâm của ban lãnh đạo Việt Nam, đặc biệt là vai trò của Tổng Bí thư Tô Lâm trong việc khởi xướng và thúc đẩy những tiến trình cải cách quan trọng này.
PV: Một trong những thay đổi quan trọng là Việt Nam đã giảm bớt một cấp chính quyền địa phương, từ 3 cấp xuống còn 2 cấp. Ông đánh giá như thế nào về sự thay đổi này và tác động của sự thay đổi này đến sự vận hành của các chính quyền địa phương, việc ra các quyết sách và hiệu quả của công tác quản lý cũng như việc thực hiện các dịch vụ hành chính?
GS Chu Hoàng Long: Việc tinh gọn bộ máy từ các bộ, cấp Trung ương đến chính quyền ở các địa phương là bước đi cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Việc rút gọn hệ thống chính quyền địa phương từ 3 cấp xuống còn 2 cấp, trước đây là tỉnh, huyện, xã và bây giờ chỉ còn là tỉnh và xã, đã không còn cấp huyện, thì có thể giúp phân định rõ hơn chức năng và nhiệm vụ giữa các cấp.
Tôi hiểu là cấp xã sẽ đảm nhận nhiều hơn các công việc hành chính, mang tính sự vụ, tiếp xúc với người dân. Trong khi cấp tỉnh sẽ tập trung vào những chức năng có tính chiến lược hơn như xây dựng, định hướng, quy hoạch và thiết kế phát triển.
Bên cạnh đó, phần lớn các tỉnh sau khi sắp xếp đơn vị hành chính sẽ có quy mô lớn hơn và điều này sẽ tạo điều kiện để tận dụng hiệu quả kinh tế theo quy mô, từ đó thúc đẩy tăng trưởng và phát triển nhanh hơn.
Đồng thời cũng có một ý nghĩa nữa là việc giảm số lượng đầu mối cũng đồng nghĩa với việc mỗi đơn vị quản lý hành chính, mỗi cán bộ công chức sẽ đảm nhiệm nhiều công việc hơn, phải phục vụ nhiều đối tượng hơn. Và điều này theo tôi có thể trở thành một động lực để thúc đẩy, đổi mới phong cách làm việc và nâng cao hiệu quả trong khu vực quản lý công.
PV:Theo ông, những thay đổi đó sẽ tác động như thế nào đến việc quản trị quốc gia, sự vận hành của xã hội và nền kinh tế đất nước trong những năm tới?
GS Chu Hoàng Long: Những thay đổi này cần thiết cho sự phát triển chung và dài hạn của Việt Nam, thông qua việc cải thiện năng lực quản trị, cải thiện môi trường kinh doanh và giảm chi phí giao dịch cho người dân và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, bất kỳ cải cách nào ở tầm vĩ mô như thế này cũng cần đòi hỏi một khoảng thời gian nhất định để truyền tiếp và để phát huy hiệu quả thực sự của nó, bởi toàn xã hội, từ người dân cho đến các doanh nghiệp, các tổ chức, các cơ quan đều cần có thời gian điều chỉnh và thích ứng.
Ngay cả đội ngũ cán bộ, công chức cũng sẽ phải trải qua quá trình làm quen với cách thức làm việc mới, tư duy mới, trách nhiệm mới; trong nhiều trường hợp là môi trường làm việc mới và địa điểm làm việc cũng mới.
Tất cả những yếu tố này, dù ít hay nhiều cũng có thể tạo ra tác động ngắn hạn đến đời sống và công việc của mỗi cá nhân.
Nhưng tôi tin rằng, sau giai đoạn chuyển tiếp, khi bộ máy đã đi vào vận hành ổn định, hệ thống quản lý nhà nước ở Việt Nam sẽ đạt được một tiêu chuẩn mới, một chuẩn mực mới, gọn nhẹ, rõ ràng, hiệu quả và phục vụ tốt hơn cho người dân cũng như cho sự phát triển bền vững của đất nước.
PV: Xin cảm ơn ông.
