Lò phản ứng nước nặng Arak của Iran trước và sau vụ tấn công.
Trước đó, Israel đăng cảnh báo trên mạng xã hội X, đăng kèm ảnh vệ tinh của cơ sở trên cùng lời kêu gọi người dân sơ tán khỏi khu vực.
Theo truyền hình Iran, lò phản ứng Arak khi đó đã được sơ tán toàn bộ, và không có dấu hiệu rò rỉ phóng xạ. Quân đội Israel xác nhận đợt không kích ngày 19/6 nhắm vào thủ đô Tehran cùng nhiều khu vực khác trên lãnh thổ Iran. Sau đó, Israel thông báo Iran đã đáp trả bằng một loạt tên lửa mới, đồng thời kêu gọi người dân Israel tìm nơi trú ẩn.
Đây là ngày thứ 7 liên tiếp Israel thực hiện chiến dịch không kích trên lãnh thổ Iran. Trước đó một ngày, lãnh đạo tối cao Iran tuyên bố bác bỏ lời kêu gọi đầu hàng của Mỹ, cảnh báo mọi hành động can thiệp quân sự sẽ khiến Washington “chịu thiệt hại không thể cứu vãn”. Israel cùng ngày thông báo dỡ bỏ một số hạn chế trong sinh hoạt hàng ngày trong nước, dấu hiệu cho thấy mối đe dọa tên lửa từ Iran có phần thuyên giảm.
Chiến dịch không kích của Israel trong tuần qua còn nhắm vào nhiều cơ sở hạt nhân khác của Iran như Natanz, các xưởng chế tạo máy ly tâm gần Tehran, cùng cơ sở hạt nhân tại Isfahan. Nhiều tướng lĩnh cao cấp cùng các nhà khoa học hạt nhân của Iran được xác nhận thiệt mạng trong các đợt tấn công.
Theo một tổ chức nhân quyền Iran có trụ sở tại Washington, ít nhất 639 người Iran, trong đó có 263 dân thường, thiệt mạng, cùng hơn 1.300 người bị thương trong đợt tấn công lần này. Để đáp trả, Iran cũng phóng khoảng 400 tên lửa cùng hàng trăm máy bay không người lái về phía Israel, khiến ít nhất 24 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương, nhiều tòa nhà tại trung tâm Israel bị hư hại nghiêm trọng.
Lò phản ứng nước nặng Arak nằm cách Tehran khoảng 250 km về phía Tây Nam. Nước nặng được sử dụng để làm mát trong lò phản ứng, nhưng trong quá trình đó tạo ra plutonium – nguyên liệu có thể được sử dụng để chế tạo vũ khí hạt nhân, giúp Iran có thêm con đường phát triển bom ngoài việc làm giàu uranium.
Theo thỏa thuận hạt nhân ký kết năm 2015 với các cường quốc thế giới, Iran từng cam kết tái thiết kế lò Arak nhằm hạn chế việc sản xuất plutonium phục vụ mục đích quân sự. Năm 2019, Iran bắt đầu khởi động mạch phụ của lò phản ứng nước nặng Arak, phù hợp với thỏa thuận đó. Khi đó, Anh thay thế vai trò của Mỹ trong việc giúp Iran chỉnh sửa thiết kế, sau khi Washington đơn phương rút khỏi thỏa thuận hồi năm 2018 dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nhiều lần kêu gọi Israel kiềm chế tấn công các cơ sở hạt nhân Iran. Theo IAEA, lần gần nhất các thanh sát viên của cơ quan này có mặt tại Arak là ngày 14/5. Do các hạn chế nghiêm ngặt của Iran, IAEA thừa nhận hiện không còn duy trì được “chuỗi thông tin liên tục” về quy trình sản xuất và tích trữ nước nặng của Tehran.
Trong khuôn khổ thỏa thuận hạt nhân 2015, Iran còn cam kết bán phần lớn lượng nước nặng ra nước ngoài để tuân thủ quy định. Mỹ thậm chí từng mua 32 tấn nước nặng của Iran trị giá hơn 8 triệu USD – một trong những vấn đề khiến thỏa thuận vấp phải nhiều chỉ trích từ phe phản đối.
