Ngày 22/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban chỉ đạo các chương trình MTQG; Chủ tịch HĐTĐKT Trung ương chủ trì Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình MTQG xây dựng NTM, Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững và phong trào "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới", phong trào "Vì người nghèo-Không để ai bị bỏ lại phía sau"
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng cho rằng: Cấp huyện đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã công nhận được hơn 50% huyện đạt nông thôn mới. Do đó cần vinh danh vai trò của cấp huyện trong phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân, đúng vai trò và sứ mệnh lịch sử. Thủ tướng gợi ý giai đoạn 2026-2035, gộp các chương trình mục tiêu quốc gia đang triển khai thành 1 chương trình để không bị chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cơ bản đạt và vượt các mục tiêu được giao. Đến nay, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới chiến 79%, tỷ lệ xã nông thôn mới nâng cao là 42%, tỷ lệ xã nông thôn mới kiểu mẫu là 12%. Tỷ lệ đơn vị cấp huyện được công nhận hoàn thành nhiệm vụ, đạt chuẩn nông thôn mới là 51%. Đã có 12 tỉnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Về chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỷ lệ hộ nghèo năm 2024 là 1,93%. Tỷ lệ xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng khó khăn là 35%. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ dưới 16 tuổi giảm còn 25%. Đã triển khai trên 10 nghìn mô hình sinh kế và hỗ trợ kết nối thành công việc làm cho trên 134 nghìn lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, mới thoát nghèo.
Bộ trưởng cho biết, định hướng cho giai đoạn 2026-2035 tập trung xây dựng nông thôn mới hiện đại, toàn diện, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu; hình thành cộng đồng nông thôn văn minh, nhân văn, gắn kết, hạnh phúc: Phát triển kinh tế nông thôn xanh tuần hoàn và hiệu quả thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao thông minh các sản phẩm Ocop du lịch nông thôn, ngành nghề truyền thống tăng liên kết chuỗi giá trị hỗ trợ các hợp tác xã doanh nghiệp nhỏ đổi mới sáng tạo, phát triển mạnh thương mại điện tử, chú trọng đào tạo nghề giải quyết việc làm, đặc biệt ưu tiên cho hộ nghèo, phụ nữ, bà con đồng bào dân tộc thiểu số bảo tồn phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng giáo dục y tế cơ sở. Tăng cường tiếp cận dịch vụ cơ bản hỗ trợ sinh kế việc làm bền vững, bảo đảm bình đẳng giới, chăm sóc nhóm yếu thế và xây dựng môi trường sống nhân văn an toàn
Tại hội nghị, các ý kiến đề nghị ổn định đội ngũ cán bộ, bộ máy làm công tác xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo, kiện toàn ban chỉ đạo các cấp phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, không gián đoạn thực hiện. Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn ngân sách nhà nước, phấn đấu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025. Đề nghị triển khai xây dựng nông thôn mới theo 3 nhóm: xã ven đô, xã đặc biệt khó khăn, miền núi và xã thuộc địa bàn còn lại. Hướng dẫn xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, hiện đại, nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng nổi trội, phù hợp với điều kiện vùng miền; thực hiện giảm nghèo đa chiều, phát triển kinh tế bền vững, tránh tái nghèo.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, nông nghiệp, nông thôn và nông dân là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế, là cơ sở để giữ thăng bằng về kinh tế, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Nhấn mạnh người nông dân là trung tâm, nông nghiệp là động lực, nông thôn là nền tảng, Thủ tướng cho rằng không hi sinh công bằng tiến bộ xã hội, không hi sinh an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.
Thủ tướng cho rằng, Hội nghị có ý nghĩa quan trọng khi xếp tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025. Cả nước còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh và 3.321 đơn vị hành chính cấp xã và kết thúc vai trò cấp huyện: "Cấp huyện đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình trong suốt thời gian tồn tại. Cho đến bây giờ phong trào này đã công nhận được hơn 50% huyện đạt nông thôn mới. Do đó cần vinh danh vai trò của cấp huyện trong phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân đúng vai trò và sứ mệnh lịch sử".
Thủ tướng lưu ý đảm bảo môi trường nông thôn; xóa bỏ phong tục cổ hủ ở vùng sâu, vùng xa; tập trung xóa đói giảm nghèo bền vững...tiến tới nông thôn văn minh, hiện đại. Về định hướng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035,
Thủ tướng gợi ý lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia còn 1 chương trình để không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ: "Sắp tới đây, chính quyền 2 cấp ở địa phương thì việc lãnh đạo, chỉ đạo cho phù hợp để phong trào phát triển, mang lại lợi ích cho người nông dân, lợi ích cho đất nước, quê hương và dân tộc. Tiếp tục xem giai đoạn 2026-2035, có nên tiếp tục 3 chương trình MTQG (xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển KTXH vùng đồng bào DTTS và miền núi) không? Tôi gợi ý làm 1 chương trình, nhưng có nội dung, nội hàm đầy đủ cho dễ chỉ đạo, dễ thực hiện, chương trình này lồng ghép với chương trình kia, không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ".
Thủ tướng nhấn mạnh chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới phải được nâng cấp về tiêu chuẩn, tiêu chí, nông thôn mới nâng cao, phạm vi rộng hơn, đối tượng rộng hơn, phát triển các sản phẩm OCOP: "Muốn làm OCOP tốt phải quy hoạch được vùng nguyên liệu. Làm sản phẩm rất hay, bán rất tốt nhưng vùng nguyên liệu có hạn nên "hẫng hụt". Thứ hai, phải có sự hỗ trợ của thị trường, doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải tham gia vào chương trình OCOP với thương mại hóa được, với mang lại nguyên liệu đầu vào cho người nông dân giá rẻ. Thứ ba, liên quan đến khoa học công nghệ, nâng cao năng suất, nâng cao giá trị gia tăng. Vấn đề thứ 4 là có thương hiệu. Phải có thương hiệu, vì nếu không thể chạy theo thương hiệu đã có, mà làm theo thương hiệu của họ thì chỉ có làm thuê".
Thủ tướng đề nghị tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng Phong trào thi đua theo hướng hiệu quả, thiết thực, bám sát các mục tiêu, chỉ tiêu, định hướng, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố kiện toàn chính quyền địa phương 2 cấp khẩn trương, bảo đảm không gián đoạn công tác chỉ đạo thực hiện các chương trình từ nay đến hết năm.
Thủ tướng nhấn mạnh đổi mới tư duy, hành động quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả hơn; khơi dậy và phát huy tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên của mỗi địa phương, mỗi cộng đồng, từng người dân, nhằm xây dựng nông thôn ngày càng giàu đẹp, văn minh; mọi người dân đều được thụ hưởng thành quả phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau.
