Hành động đáp trả chiến dịch “Mạng nhện”
Nga đã triển khai nhiều máy bay không người lái tấn công tầm xa tấn công Ukraine trong hai tuần đầu tiên của tháng 6/2025, gây căng thẳng cho hệ thống phòng không của Kiev. Thống kê của Trung tâm phục hồi thông tin (CIR) - tổ chức điều tra nguồn mở có trụ sở tại Anh cho biết, rằng Nga đã phóng hơn 20.000 máy bay không người lái tấn công và mồi nhử vào Ukraine kể từ đầu năm cho đến nay.
Nhà phân tích Kyle Glen - điều tra viên của CIR cho rằng: “Nga đã gia tăng mạnh mẽ số vụ tập kích bằng máy bay không người lái để làm bão hòa hệ thống phòng không của Ukraine, khiến tần suất bắn trúng mục tiêu cao hơn”.
Vào sáng 10/6, thủ đô Kiev của Ukraine chìm trong làn khói sau một cuộc tấn công xuyên đêm. Sóng xung kích từ cuộc tấn công sử dụng 315 máy bay không người lái và bảy tên lửa, đã làm hỏng mặt tiền của Nhà thờ St. Sophia. Tại thành phố cảng Odessa, một cuộc tấn công khác đã gây hư hại nặng nề cho một xưởng phim.
Các thành phố gần tiền tuyến của Ukraine nguy cơ bị tấn công thường xuyên hơn. Tổng thống Ukraine Zelensky tuần trước cho biết, số lượng máy bay không người lái và tên lửa mà Nga dùng để tập kích đã tăng liên tiếp trong nhiều tháng.
Một số nhà phân tích cho rằng, các cuộc tấn công ồ ạt này có thể là sự đáp trả chiến dịch “Mạng nhện” mà Ukraine thực hiện hôm 1/6 vừa qua, nhằm phá hủy các máy bay ném bom chiến lược tại các sân bay quân sự của Nga.
Sản lượng UAV của Nga đã gia tăng đáng kể sau khi nước này ký thỏa thuận với Iran để mua và sản xuất máy bay không người lái tấn công Shahed ở trong nước vào tháng 11/2022. Nga có vẻ như nhận ra rằng việc dựa vào quá trình sản xuất tại Iran sẽ tạo ra một nút thắt cổ chai, vì vậy họ quyết định mua công nghệ từ Tehran và tự sản xuất vũ khí, Omar Al-Ghusbi, một nhà phân tích cấp cao của C4ADS - một tổ chức phi lợi nhuận lưu ý.
"Iran có một hệ thống vũ khí hoàn toàn phù hợp với những gì Nga cần và thỏa thuận trên cung cấp cho Nga nền tảng để sản xuất hàng loạt khá rẻ, có tầm tấn công cực xa”, ông Omar Al-Ghusbi nhấn mạnh.
Trong một báo cáo gần đây về máy bay không người lái Shahed và các biến thể của nó, C4ADS ước tính Nga đã trả 1,75 tỷ USD cho công nghệ, thiết bị, mã nguồn và 6.000 máy bay không người lái Shahed. Bằng cách này, Nga có thể quản lý chuỗi cung ứng của riêng họ và mở rộng quy mô cũng như tần suất các cuộc tấn công.
Theo C4ADS, tính đến tháng 9/2024, gần hai năm sau thỏa thuận với Iran, Nga đã phóng 8.060 máy bay không người lái tấn công Shahed và các loại UAV tương tự. Con số do CIR thống kê cho thấy từ tháng 1/2023 đến ngày 12/6/2025, Moscow đã triển khai tổng cộng có 34.014 máy bay không người lái.
Việc Nga tăng cường không kích đã thách thức những nỗ lực nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Trump đã chỉ trích Nga trên mạng xã hội, đồng thời cảnh báo sẽ trừng phạt Moscow nếu họ không sớm đạt được thỏa thuận với Kiev. Tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa chấp nhận yêu cầu của Ukraine về việc tăng cường lệnh trừng phạt đối với Nga và gửi thêm vũ khí cho Kiev, trong đó có cả phòng không.
Mối đe dọa đối với Ukraine từ các đợt tập kích UAV xuyên đêm
Ukraine có rất ít hệ thống đánh chặn Patriot - một loại vũ khí đắt đỏ và hiệu quả mà Tổng thống Zelensky đã nỗ lực thuyết phục phương Tây cung cấp thêm thời gian qua. Mặc dù Ukraine vẫn đang nhận được các loại vũ khí trong gói viện trợ cũ từ thời chính quyền ông Biden, nhưng họ không có bất cứ gói viện trợ mới nào từ chính quyền ông Trump.
Trong khi đó, Nga đang sử dụng các cuộc tấn công kết hợp để gây thiệt hại nặng nề cho đối phương. Moscow triển khai hỗn hợp UAV tấn công và UAV mồi nhử để cố gắng áp đảo phòng không Ukraine, cùng nhiều tên lửa khó đánh chặn được phóng từ máy bay và tàu chiến.
Nga cũng đang cải tiến công nghệ mà nước này sử dụng để tránh hệ thống phòng thủ của Ukraine, chẳng hạn như ăng-ten và công nghệ nhắm mục tiêu khiến máy bay không người lái khó có thể bị đánh chặn bằng biện pháp tác chiến điện tử. Máy bay không người lái cũng được lập trình để bay cao hơn, khiến chúng nằm ngoài tầm với của các đơn vị phòng không Ukraine được trang bị súng máy gắn trên xe tải.
Nga đã tiến hành các cuộc tấn công trên không từ nhiều hướng, trong đó có cả bán đảo Crimea. Nước này thường lập trình máy bay không người lái để phân chia thời gian đến mục tiêu. Các chỉ huy Nga thường chỉ chọn một vài thành phố mỗi đêm để tấn công. Đây là một chiến thuật mới để phá vỡ hàng phòng ngự của Ukraine. UAV được triển khai theo từng đợt, xuất hiện trên bầu trời sau đó tăng tốc và lao về phía mục tiêu theo góc 45 độ.
Đại tá Yuriy Ihnat, người phát ngôn của của lực lượng không quân Ukraine cho biết. "Tất cả các loại vũ khí đều được thử nghiệm và cải tiến trong thời chiến. UAV cũng vậy. Nga sẽ thử nghiệm và cải tiến".
Ukraine cũng sử dụng kết hợp nhiều loại vũ khí để tấn công và phòng thủ. Ngoài việc triển khai thiết bị tác chiến điện tử và các nhóm tấn công cơ động, đôi khi Kiev triển khai máy bay chiến đấu F-16 để bắn hạ UAV tấn công ở các khu vực có phạm vi phủ sóng phòng không kém. Đối với tên lửa đạn đạo của Nga, chẳng hạn như tên lửa do Triều Tiên cung cấp, Kiev sử dụng hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất, hệ thống Gepard và Iris-T của Đức để đánh chặn.
Ngoài ra, Ukraine còn tiến hành các chiến dịch tấn công bất ngờ, gây thiệt hại cho các mục tiêu nằm sâu bên trong lãnh thổ Nga, thường xuyên bắn hàng chục, đôi khi hàng trăm máy bay không người lái, qua biên giới. Trong thời gian gần đây, Ukraine đã tấn công một nhà máy ở vùng Tatarstan của Nga, nơi sản xuất máy bay không người lái Shahed.
Ông Ihnat nói: "Chúng tôi sử dụng nhiều phương pháp để phòng thủ. Chúng tôi muốn tạo ra một loại lá chắn bảo vệ các khu vực của Ukraine khỏi những cuộc tấn công của Nga”.
