Theo Lương y Lê Xuân Hải, Chủ tịch Hội Đông y quận Đống Đa, Hà Nội, mất ngủ trong Đông y được gọi là "thất miên". Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân như tâm tỳ hư, thận âm hư, can khí uất, dẫn đến giấc ngủ chập chờn, không sâu, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Mất ngủ tưởng chừng chỉ là một rối loạn đơn giản, nhưng nếu kéo dài, có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Người bị mất ngủ lâu ngày thường suy giảm trí nhớ, kém tập trung, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.
Một số trường hợp mất ngủ bắt nguồn từ bệnh lý, trong khi nhiều người khác lại bị ảnh hưởng bởi căng thẳng, áp lực tâm lý. Nếu không được điều trị sớm, mất ngủ có thể trở thành mãn tính, kéo theo tình trạng trầm cảm, lo âu và suy nhược cơ thể.
Để điều trị mất ngủ hiệu quả, cần xác định rõ nguyên nhân và lựa chọn phương pháp phù hợp. Dưới đây là ba bài thuốc Đông y giúp cải thiện tình trạng mất ngủ theo từng nguyên nhân cụ thể.
Mất ngủ do can khí uất
Biểu hiện: Dễ cáu gắt, căng thẳng, lo âu, mất ngủ kèm theo đau đầu, chóng mặt. Nguyên nhân chủ yếu do can khí bị ức chế, gây rối loạn giấc ngủ.
Bài thuốc: Sài hồ 12g, bạc hà 8g, bạch truật 8g, phục thần 12g, sinh địa 12g, cam thảo 6g, táo 3 quả, gừng nướng 1g, bán hạ 12g, trần bì 6g, mạch môn 12g, hoàng cầm 8g.
Cách dùng: Sắc với 5 bát nước, cô cạn còn 3 bát, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Mất ngủ do tâm tỳ hư
Biểu hiện: Mất ngủ kéo dài, giấc ngủ chập chờn, dễ giật mình, hay quên, tim hồi hộp, ăn uống kém, sắc mặt vàng úa, cơ thể mệt mỏi.
Bài thuốc: Đương quy 12g, thục địa 12g, mạch môn 12g, bạch truật 16g, hạt sen 16g, táo nhân 12g, phục thần 12g, quế nhục 4g, đẳng sâm 12g, hoàng kỳ 12g, cam thảo 4g, táo 3 quả, mộc hương 4g, long nhãn 12g.
Cách dùng: Sắc với 5 bát nước, cô cạn còn 3 bát, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Mất ngủ do thận âm hư
Biểu hiện: Hồi hộp, lo lắng, nóng trong người, táo bón, hoa mắt, đau lưng, tim đập nhanh.
Bài thuốc: Thục địa 20g, hoài sơn 12g, trạch tả 12g, mạch môn 12g, ngưu tất 12g, sơn thù 12g, đan bì 10g, bạch linh 12g, phục thần 12g.
Cách dùng: Sắc với 5 bát nước, cô cạn còn 3 bát, chia làm 3 lần uống trong ngày. Lưu ý: Hạn chế đồ cay nóng, kiêng thực phẩm lạnh.
Khuyến cáo
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, người bệnh nên duy trì lối sống lành mạnh để cải thiện giấc ngủ, giữ tinh thần thư thái, hạn chế căng thẳng, tránh suy nghĩ quá nhiều trước khi ngủ.
Bạn cần xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học, ngủ đúng giờ, tránh tập thể dục nặng vào buổi tối, thay vào đó có thể đọc sách, đan móc hoặc nghe nhạc nhẹ.
Mọi người cần hạn chế chất kích thích, tránh cà phê, rượu bia, thuốc lá, đặc biệt là vào buổi tối. Tránh uống nhiều nước trước khi ngủ, hạn chế tình trạng thức giấc giữa đêm để đi vệ sinh, gây khó ngủ lại.
Bạn không nên sử dụng thiết bị điện tử trên giường, ánh sáng xanh từ điện thoại, tivi có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất melatonin - hormone điều hòa giấc ngủ.
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc ngủ, việc lạm dụng thuốc có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc, làm rối loạn giấc ngủ về lâu dài. Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài, người bệnh nên đi khám để tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Mất ngủ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống. Điều trị theo Đông y không chỉ giúp cải thiện giấc ngủ mà còn hỗ trợ cân bằng cơ thể, nâng cao sức khỏe tổng thể.
